Gökova...

Konumu...

Nesillerin refahý ve mutluluðu için sanayileþme, þehirleþme ve modernleþmenin yanýsýra, çevre ve çevre deðerleri bütün dünyada olduðu gibi ülkemizde de önemi gittikçe artan, kamu oyunun her geçen gün daha çok dikkat ve ilgisini çeken bir konu haline gelmiþtir. Öyle ki; doðanýn nimetlerinden sadece bugün faydalanma düþüncesi, günümüz insanýný tatmin etmemiþ olup, gelecek nesillere havasý ve suyu kirlenmemiþ, topraðý bozulmamýþ, gürültüden ve diðer kirliliklerden uzak, temiz, güzel, yeþil ve saðlýklý bir çevre býrakabilme çabasýna düþürmüþtür. Bu anlayýþla, doðayý bozduktan sonra düzeltme yerine, bozulmasýna engel olma, koruyarak, geliþtirerek kullanma ilkesi doðrultusunda, zengin deðerlere sahip yöreler Özel Çevre Koruma Bölgeleri olarak tespit ve ilan edilmiþtir.

Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi, Ege Bölgesinde Muðla ili sýnýrlarý içinde Gökova Körfezi çevresini kapsayan doðal güzellikleri, ekosistemi, tarihsel nitelikleri ve eþsiz kýyýlarýyla diðer birçok kýyý yerleþim birimlerine göre daha az yapýlaþma gösteren, nispeten bozulmamýþ bir bölgedir. Bölgenin sahip olduðu doðal ve kültürel deðerlerin çevre kirlenmesine ve bozulmasýna karþý korunmasý doðal deðerlerin ve tarihsel yapýnýn gelecek nesillere aktarýlmasýný güvence altýna almak amacý ile ve 2872 sayýlý Çevre Kanunu'nun 9.maddesine istinaden 5 Temmuz 1988 tarih ve 19863 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan 12 Haziran 1988 tarih ve 88 - 13019 sayýlý Bakanlar Kurulu kararýyla "Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi" olarak tespit ve ilan edilmiþtir.

Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi Sýnýr Koordinatlarý
Nokta adý	Nokta no	Enlem	Boylam
Kendigilen	1	37o01' 51"	28o00' 29"
Yumrukçalý	2	37o04' 33"	28o19' 11"
Yazýlýtaþ	3	37o03' 02"	28o22' 24"
Yazýlýtaþ	4	37o01' 48"	28o21' 50"
Mehmetcik	5	37o01' 45"	28o18' 06"
Mezarlýk Burnu	6	36o58' 44"	28o16' 20"
Kilimsilken Tepesi	7	36o53' 23"	28o11' 19"
Yelkençamý Tepesi	8	36o54' 51"	28o04' 40"
Ýnbükü	9	36o48' 07"	28o04' 41"
Velibükü	10	36o47' 40"	28o02' 40"
Velibükü	11	36o47' 08"	28o01' 39"
Boynuzcuk Tepesi	12	36o47' 25"	27o58' 30"

Bakanlar Kurulu'nun 22 Ekim 1990 tarih ve 90 / 1117 sayýlý kararýnýn 7.maddesi ile Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi sýnýr koordinat noktalarýndan 5. ve 6. noktalarýn enlem ve boylamlarý aþaðýdaki þekilde deðiþmiþtir.

Nokta no	Enlem	Boylam
5	36o	58' 47"
	28o	20' 55"
6	36o	57' 46"
	28o	17' 45"

Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi, Muðla ili sýnýrlarý dahilinde ilin güneybatýsýnda, Gökova Körfezi ve çevresini içine alan 521 km²'lik bir alaný kapsar. Bölgede Marmaris, Ula ve Muðla Merkez'e baðlý 8 adet köy bulunmaktadýr.

Ýl	Ýlçe	Bucak	Köy
Muðla	Merkez	Yerkesik	Kýranköy, Kuyucak
Muðla	Ula	Akçapýnar	Gökova, Gökçe
Muðla	Marmaris	-	Çamlýköy, Karacaköy

Coðrafi Durum...

Gökova Körfezine dek sokulan Batý Menteþe Daðlarý ve Ula çöküntü alanlarýný oluþturan Doðu Menteþe Daðlarý ile Gökova Körfezine egemen durumda yükselen, iðne yapraklý aðaçlardan oluþan sýk bir orman örtüsüyle kaplý Yaran Daðlarý bölgenin önemli yükseklikleridir. Yaran Daðý'nýn en yüksek noktasý 879 m'dir. Gölgeli Daðlarýnýn Gökova - Köyceðiz çöküntü oluðunun batýsýndaki uzantýsý ise Balaban Daðý'dýr. Muðla'nýn Gökova Körfezi ile Akdaðlar arasýnda kalan kesimi, Batý Akdeniz Havzasýna girer. Gökova ve Kýzýlkaya ovalarý, doðrudan denize açýlan küçük vadiler ve iç çöküntü alanlarýnda akarsularla taþýnmýþ alüvyonlarýn birikmesiyle oluþan tarým alanlarýdýr.

Jeolojik ve Topoðrafik Yapý...

Bölge III.zaman ve IV.zamanda yoðun tektonik hareketlerle alçalma ve yükselmelere uðradýðýndan, yer yer ilk zaman ve I.zaman durumlarý ortaya çýkmýþtýr. Karabörtlen'in kuzeyinde geniþ alanlarda yüzeye çýkan þist ve greler Gökova çöküntü alanýnda alüvyonlar altýnda kalýr. Ege kýyýlarý da genel mortoðrafik yapý kýyýya dik olarak uzanan yükseltiler, bunlar arasýnda akarsu vadi tabanlarý ve yer yer alüvyal düzlüklerdir. Akdeniz kýyýlarýnda ise kýyýyý paralel yükseltiler ile deniz arasýnda yer yer düzlükler ve nispeten düz bir kýyý þekil genel görünümdür. Gökova Körfezinin kuzey kýyýsý boyunca bir duvar gibi yükselen ve Bodrum yarýmadasýnda sona eren dað silsileleri ile Marmaris doðrusundaki Balaban Daðý'ndan baþlayarak yer yer alçalýp yükselerek Datça Yarýmadasýnýn ucunda, Knidos'ta sona eren yükseltiler, Ege Bölgesi'ndekilere paralel ve onlarýn devamý niteliðindedir. Bu iki yükselti silsilesi arasýnda yer alan Gökova düzlüðü de Ege'deki benzer örneklerin devamýný andýrýr. Ancak daha mikro ölçekte bakýldýðýnda, örneðin Bodrum ile Gökova arasýnda uzanan kýyý bandý, Akdeniz kýyýlarýnýn morfoðrafik yapýsýna benzemektedir.

Deprem Durumu...

Bölge, Türkiye'nin ikinci derece deprem bölgesi içinde kalmaktadýr. Ancak bölgedeki sýk yapýsal kýrýklar, deprem yönünden aktif bir zon özelliðini gösterir.

Yeraltý Sularý...

Bölgede alüvyon ve Pliyosen birimlerinden yeraltý suyu temini mümkündür. Karstik kireçtaþlarý da yeraltýsuyu taþýr, ancak tuzlusu giriþimi etkisi altýnda olup, kötü kalitelidir. Metamorfikler ile serpantinler genelde geçirimsizdir. Ancak merceksel akiferlerden az miktarda su alýnabilir.

Zemin Durumu...

Tüm yapý tiplerine göre, yerli birimler uygun temel zeminini oluþtururlar. Alüvyal sahalarda zemin özellikleri deðiþken olduðu için, yapý özelliklerini belirlenmesine baðlý olarak detay inceleme gerekebilir.

Yeraltý Zenginlikleri...

Bölgenin en önemli madenlerinden biri kromdur. Krom yataklarý Ula ilçesindedir. Boksit yataklarý Merkez (Muðla) ilçesinde bulunmaktadýr. Ayrýca zengin linyit damarlarý da vardýr. Merkez ilçesinde manganez, asbest, Ula ilçesinde de manganez rezervleri bulunmaktadýr.

Arazi Kullanýmý...

Gökova bölgemiz, Ege Bölgesi ve Akdeniz Bölgesi bitki örtüsü özelliklerini birlikte gösterir. Makiler mevcuttur. Maki formasyonuna ilaveten zeytinlik alanlar da önemli yer tutmaktadýr. Gökova Körfezi kuzey kýyýsýnda genel arazi kullanýmý; dere ve dere yataklarý çevresinde oluþan taban araziler, vasýflý ve vasýfsýz tarým alanlarý denize yakýn az meyilli yamaçlar çoðunlukla maki ve çok az yerde zeytinlik, daha yüksek yamaçlar maki-orman ve tümüyle orman alanlarý olarak ortaya çýkmaktadýr. Topoðrafyanýn kýyýnýn gerisinde hemen yükselmesinden ve meyilin fazla olmasýndan maki ve ormanlarýn yok edilerek tarým arazisine dönüþtürülmesi olayýna pek rastlanmamaktadýr.

Akbük limaný ve diðer küçük koylarýn gerisinde zeytinlik alanlar vardýr. Gökova Körfezi'nin güney kesiminde ise, çarpýcý kýyý ve topoðrafya biçimlenmesine paralel bir arazi kullanýmý görülmektedir. Dere yataklarý çoðunlukla bir azmakla denize açýlmaktadýr. Dere yataklarý çevresinde oluþan taban arazilerde ve azmaklarda, sazlýk, bataklýk, günlük korularý, çayýr, çimenlik alanlar ile dar fakat verimli tarým alanlarý yanyana ve çoðu kez içiçe yer almaktadýr. Bu tür alanlardaki bitki örtüsü ve arazi kullanýmý çok canlý bir görünüm arzetmektedir. Taban arazilerinden sonraki yamaçlar ve çok yüksek olmayan tepelik kesimler oldukça yoðun maki, funda ve orman örtüsüyle kaplýdýr. Kuzeye bakan kesimde orman örtüsü yoðunlaþmaktadýr. Tarým yapýlan taban araziler genellikie I-IV.sýnýf toprak kabiliyetinde olan arazilerdir. Yamaçlar tepelik ve daðlýk alanlar VI. ve VII.sýnýf topraklardan oluþmaktadýr. Çýplak, kayalýk ve bataklýk olanlara VIII.sýnýf topraklar olarak gösterilmektedir. Bölgedeki tüm topraklar erozyon ve tuzluluk alkalik olumsuz faktörlerine maruzdur. Özellikle güney kesimlerindeki bir kýsým taban arazilerde, tabansuyu yüksekliði sýnýrlayýcý faktör olarak ortaya çýkmaktadýr.

Ýklim...

Bölge, yazlarý sýcak ve kurak, kýþlarý ýlýk ve yaðýþlý geçen tipik Akdeniz iklimi özelliklerini gösterir. Ancak kýyý rölyeflerinin gösterdiði özellik nedeniyle bazý kesimler rüzgar açýsýndan mikro-klimatik özellikler taþýmaktadýr. Bölgenin iç kýsýmlarýna (Ula) doðru gidildikçe iklimin biraz daha karasallaþtýðý görülmektedir. Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesinde yýllýk güneþlilik süresi 8.5 aydýr (Mart - Kasým). "En çok 3.5 kapalý gün / ay" eþiðine göre bakýldýðýnda ise Nisan ayý ortasýndan Kasým ayý ortasýna kadar olan periyodun güneþlilik açýsýndan olumlu olduðu görülmektedir. Gündüz ve gece sýcaklýk farký fazla deðildir. Gündüz - gece sýcaklýk farký yýl içinde 6.8 ^oC ile 11.7 ^oC arasýnda deðiþir.

Sýcaklýk daha çok Temmuz ve Aðustos aylarýnda günün belirli saatlerinde 32^oC'yi aþar. Yýllýk ortalama deniz suyu sýcaklýðý 19.6^oC'dir. Kasým ayý sonuna kadar olan sürede ise 18^oC'nin üzerinde seyreder, 7 ay denize girilebilir. Yazlarý buharlaþmanýn, kýþlarý yaðýþýn fazla olmasý nedeniyle baðýl nem oraný yýl boyunca önemli farklýlýklar göstermez. Mart ayý ile Ekim ayý arasýndaki sürede nemlilik normal sýnýrlar içinde kalýr. Kasým - Þubat arasýndaki nemlilik ise % 70'i aþmakla birlikte (max. % 73) rahatsýz edici bir etmen olmamaktadýr. Nemliliðin nispeten fazla olduðu aylar yaðýþlarýn en fazla olduðu aylardýr. Kasým, Aralýk, Ocak, Þubat aylarýnda yaðýþ miktarý aylýk ortalama 90 mm'nin üzerindedir. Bu dört aylýk süredeki yaðýþ miktarý yýl boyunca düþen yaðýþýn % 76'si oranýndadýr. Yýl içinde 1,007 mb ile 1,016.3 mb arasýnda bir dalgalanma gösteren aktüel basýnç, yaz aylarýnda (Mayýs - Eylül) 1,010 mb'ýn altýna düþer. Bu durum rahatsýz edici bir etmendir. Bölgede, hakim rüzgarlar yýl boyunca belirli bir kararlýlýk gösteren kuzey rüzgarlarýdýr. Bodrum'dan doðuya doðru gidildikçe Gökova Körfezi'nin kuzey kýyýlarýnda bu rüzgarýn etkisi azalýr. Güney kýyýlarý ise bu rüzgara açýk olmakla birlikte, burada çok sayýda koyun varlýðý nedeniyle, büyük ölçüde korunaklý bir kýyý özelliði taþýr. Güneydoðu'dan esen ve hemen hemen kuzey rüzgarlarýna eþdeðer olan rüzgar ise daha çok kýþ aylarýnda etkili olmaktadýr. Yazlarý etkisini büyük ölçüde kaybeder. Yönü itibariyle Gökova Körfezinin kuzey kýyýlarý bu rüzgarý tümüyle alýr.

Flora...

Akdeniz bitki topluluðunun ve tarým ürünlerinin çoðu bulunmaktadýr. Özellikle Gökova Körfezi güney kesimi bu bütün içerisinde çok önemli bir yer tutmakta ve Akdeniz doðal bitki örtüsünün tüm örneklerini bulunduran bir laboratuar niteliði taþýmaktadýr. Gökova Körfezinin kuzey kýyýsýnda Kýran Daðlarý yamaçlarý kaliteli orman örtüsüne sahiptir. Flora arasýnda sýðla (Günlük) ormanlarýnýn önemi büyüktür. Yurdumuzun sadece güney - batý kýyýlarýnda yetiþen sýðla aðaçlarý Gökova Körfezinin güney kýyýsýndaki küçük koylar gerisindeki taban arazilerde yer almaktadýr. Sýðla korularýnýn yoðun bulunduðu baþlýca koylar; Gelibolu, Söðüt, Molderesi (Ýngiliz), Tuzla, Hýrsýz, Küfre ve Günlük limanlarýdýr. Bölge sýnýrlarý dahilindeki ormanlar, yüksek kesimleriyle denize doðru uzanan vadi yamaçlarýnda çok sýktýr. Bölgede kýzýlçam egemendir. Bunu karaçam fýstýk, sedir ve ardýç gibi iðneli aðaçlarla, meþe ve günlük gibi yapraklý aðaçlar izler. Ayrýca yer yer sandal, piren, akçakesme, defne, çitlembik ve keçiboynuzu gibi aðaç ve aðaçcýklar vardýr. Gökova Orman Ýþletme Þefliði sýnýrlarý içinde; 8,689.5 ha verimli 5,028.0 ha da verimsiz orman mevcuttur.

Fauna...

Bölge hayvan varlýðý açýsýndan oldukça zengindir. Özellikle Gökova Körfezi güney kesiminde yabani hayvanlar bulunmaktadýr. Kuþ çeþitleri de oldukça fazladýr. Bölgenin hemen hemen her kesiminde rastlanan kanatlý hayvanlardan üveyik, býldýrcýn, tahtalý keklik, karabatak, balýkçýl, çobanaldatan, kýrlangýç, aðaçkakan, sýðýrcýk, karatavuk, bataklýk, karaga, çaylak, çil, yabanördeði, yabankazý, dað serçesi, kartal, þahin, atmaca ve baykuþ bulunmaktadýr. Kýyýlar deniz faunasý açýsýndan da zengindir. Yöre sularýnda bölgede bulunan balýk türleri ile diðer deniz ürünlerinin (ahtapot, istakoz, karabide) hepsi de bulunmaktadýr. Karada toprak havuzlarda, yýlanbalýðý, kefal, çipura, levrek ve benzeri balýklarla, karides ve akivades yetiþtiriciliði yapýlmaktadýr. Yöredeki en önemli deniz ürünlerinin baþýnda sünger gelmektedir. Dünyanýn en kaliteli süngerleri bu bölgede yetiþmektedir. Ayrýca kuzey kesimlerde yunus balýklarýnýn yaþadýðý belirlenmiþtir. Ancak yoðun olarak bulunduklarý bir alan tespit edilmemiþtir.

Tarih...

Muðla ilinin Fethiye ve Kýnýk dýþýnda kalan kýsmý, antik çaðlarda Karya adýyla bilinen bölgedir. Fethiye ve Kýnýk ise antik çaðda Telmesos ve Ksantos olarak bilinen önemli iki merkezdir. Kar'lar MÖ 4000 yýllarýnda merkezi Girit adasý olan Minos Uygarlýðýnýn bir parçasý olarak Ege adalarýnda yaþarlarken, MÖ 3400 yýllarýnda Minos Egemenliðinden ayrýlarak Anadolu'ya gelip Muðla yöresine yerleþtiler. Karya adý bu kavmin 0 zamanki kralý, Kar'ýn adýndan gelmektedir. MÖ 1000 yýllarýnda bölgeyi Dor'larýn istila etmesi sonucu Karya'da Ýyon egemenliði altýna girmiþtir. Karya'nýn bilinen tarihi Ýyon'larýn bölgeye yerleþmeleri ile baþlar. Gökova Körfezi'nin iki ucuna yerleþen Dor'lar Knidos ve Halikarnasos'u (Bodrum) kurmuþlardýr. Knidos ve Halikarnasos'un Dor'larýn kurduðu altý Dor kentinden (Hexapolis) o çaðda en önemli ikisi olduðu anlaþýlmaktadýr. Bu altý þehirli konfederasyonun önemli üç kenti de Rodos'ta bulunmaktadýr. MÖ 6.yy.da yöre, önce Lidya'lýlarýn sonra da Persler'in egemenliði altýna girmiþ, bundan sonra bölge sýrasýyla MÖ 4.yüzyýlda büyük Ýskender'in, MÖ 129 yýlýnda Roma Ýmparatorluðu'nun, MS 395 yýlýnda Bizans Ýmparatorluðu'nun egemenliði altýna girmiþtir. Muðla ili 12.yy.da Selçuklu Devleti'nin, 15.yy.da Menteþe Beyliði'nin, 16.yy.da da Osmanlý Ýmparatorluðu'nun bir parçasý olmuþtur.

Bölgedeki Tarihi ve Arkeolojik Kalýntýlar...

Kedrai (Sedir Adasý - Arkeolojik Sit) : Ketra, Sedra, Sedir veya Þehirlioðlu adasý olarak bilinen Sedir Adasý Gökova Körfezi güney kesiminde küçük bir adadýr. Antik çaðlarda Rodos Pereia'sý (Karþýyaka) adýyla Rodos'un egemenliði altýnda bulunan bu adada önemli kalýntýlar bulunmaktadýr. Bu küçük adada bir tiyatro, bir tapýnak, sur ve kale kalýntýlarý mevcuttur. Sedir Adasýnda bulunan yazýtlar Hellenistik ve Roma devrine aittir. Yazýlardan anlaþýldýðýna göre Sedir Adasý önemli bir yerleþim yeridir. Gallipolis (Gelibolu - Arkeolojik Sit) : Gelibolu köyü civarýnda ve koyda tarihi kalýntýlar vardýr.

Sosyal Yapý...

Muðla yöresinin ekonomik ve toplumsal yapýsý, Cumhuriyet öncesi dönemde, o dönemin genel karakterine paralel olarak kendi içine kapalý kalmýþ ve pek bir deðiþiklik göstermemiþtir. 0 dönemde, tarýma dayalý ve kendi kendine yeterli bir ekonomik yapý ve yine dýþa açýlmamýþ örf ve adetlerin egemen olduðu bir toplumsal yapý yörenin genel karakteridir. Bu statik, ekonomik ve sosyal yapýnýn en belirgin nedenleri, ulaþým ve haberleþmenin zor olmasý yanýnda çok geri tarým teknolojisi ve pazar için üretim yapýlamayýþýdýr. Cumhuriyet kurulduktan sonra, ülkedeki toplumsal ve ekonomik deðiþmeye paralel olarak yörede de bazý deðiþiklikler gözlenmiþtir.

Ancak esas büyük deðiþiklik Muðla - Aydýn yolu yapýlýp ulaþým imkanlarý artýnca baþlamýþtýr. Bu deðiþme kendini ekonomik alanda pazar için üretme ve pazara ulaþma olarak göstermiþtir. Gelir düzeyinin artmasý sosyal yaþamda da etkili olmuþtur ve bu alanda da dýþa açýlým ve deðiþme baþlamýþtýr. Bu deðiþiklikler iki konuda açýkça görülmüþtür. Birincisi, 1940 - 1945 yýllarýna kadar azalan yöre nüfusu artmaya baþlamýþtýr. Ýkincisi ise, ulaþým imkanlarýnýn artmasýyla birlikte yayla kullanýmý, eski önemini yitirmiþ ve özellikle Gökova ve Marmaris sahillerinde denizden yararlanma baþlamýþtýr. Ulaþým imkanlarýnýn artmasýyla birlikte, kapalý ekonomik ve sosyal yapýda baþlayan deðiþiklik, 1960'lý yýllarýn ortalarýna kadar belirli bir düzeyde kalmýþtýr. Bu dönemde tarým yine yörenin egemen sektörüdür ve sosyal yaþam yine içe dönüktür. 1960'lý yýllardan sonra, ülke ekonomisinde turizmin aðýrlýk kazanmaya baþlamasýna paralel olarak yörenin turizm potansiyelinin keþfedilmesi ve ulaþým imkanlarýnýn daha da iyileþmesiyle birlikte bölge ve çevresi ülkenin bir numaralý turizm bölgesi olmaya baþlamýþtýr.

Ekonomik Durum ve Altyapý...

Muðla ilinde genel ekonomik yapý, tarým sektörünün yarattýðý bir taban üzerinde oluþmuþtur. Ýlin daðlýk bir bölge olmasý, ulaþým imkanlarýnýn yetersizliði, uzun yýllar tarýmýn geliþmesini önlediði gibi diðer sektörlerin de il ekonomisinde belirli bir aðýrlýða ulaþmasýný geciktirmiþtir. Son yýllarda ulaþým imkanlarýnýn iyileþmesi tarým sektöründeki geliþmeyi hýzlandýrmýþ ve tarým dýþý sektörlerde özellikle turizm, enerji, madencilik ve sanayi sektörlerinde de geliþmelere neden olmuþtur. Son 15 yýlda özellikle turizm sektöründe büyük geliþme olmuþ, Bodrum ve Marmaris ilçelerinde turizm sektörü baz sektör durumuna gelmiþtir. Dalaman Havaalanýnýn da hizmete açýlmasý turizm sektörünün tüm yöre ekonomisinde önemii bir aðýrlýða ulaþmasýna neden olmuþtur. Muðla ilinin çok önemli bir bölümünün (% 54) ormanlarla kaplý olmasý, ormancýlýk sektörünün de il ekonomisinde önemli bir yer tutmasýný saðlamýþtýr. Bölgedeki yerleþmelerin temel uðraþý alaný tarýmdýr. Ancak tarým sektörü gerek arazi varlýðý gerek üretim miktarý olarak bölge ekonomisinde önemli bir yere sahip deðildir.

Ekonomik Sektörler : Tarým : Yörede ana uðraþý dalý tarýmdýr. Tarým arazilerinde sulama þebekesi bulunmamaktadýr. Topraklarýn bir kýsmý çiftçilerin kendi imkanlarý ile sulanabilmektedir. Bu alanlarda pamuk, buðday, tütün, susam ve zeytinlik tarýmý yaygýndýr. Arýcýlýk : Yörenin coðrafi konumu, iklim ve florasýnýn arýcýlýða çok elveriþli olmasý nedeniyle tüm Muðla ilinde arýcýlýk yýldan yýla geliþmektedir. Bu bölgedeki Kýzýlçam ormanlarý arýcýlýk için çok uygundur. Su Ürünleri : Balýkçýlýk önemli bir geçim kaynaðý olarak ortaya çýkmamaktadýr. Turizm sezonunda üretilen balýk miktarý tüketimi karþýlamadýðýndan Ýzmir bölgesinden balýk alýmý yapýlmaktadýr. Muðla ili kýyýlarý ülke kýyýlarýnýn % 15'ini teþkil etmesine raðmen balýk üretimi Türkiye topraklarýnýn % 1'i düzeyinde kalmaktadýr. Bölgede avlanan en önemli deniz ürünü süngerdir. Bunlar, çok kaliteli süngerler olup bir bölümü ihraç edilmektedir. Türkiye sünger üretiminin % 95'i Muðla ili sahillerinden yapýlmaktadýr.

Madencilik : Bölgenin en önemli madenlerinden biri kromdur. Krom yataklarý Ula ilçesindedir. Boksit yataklarý, Merkez (Muðla) ilçesinde bulunmaktadýr. Ayrýca zengin linyit damarlarý da vardýr. Merkez ilçesinde manganez, asbest, Ula ilçesinde de manganez rezervleri bulunmaktadýr.

Ulaþým : Karayolu : Bölgenin ve ülkenin diðer kesimleri ile baðlantýsý temelde karayolu ile saðlanmaktadýr. Ülkenin iç kesimleriyle, iliþkiyi saðlayan ana akslar : Ýzmir - Aydýn - Muðla, Denizli - Aydýn - Muðla ve Ýzmir - Selçuk - Söke - Milas - Bodrum akslarýdýr. Bu yollar devlet karayolu niteliðindedir. Bölge karayolu þebekesi genelde yeterli olmakla birlikte özellikie turizm sezonunda trafik yoðunluðu çok artmaktadýr. Gökova iskelesinden Kýran sahiline kadar orman yolu açýlmýþtýr. Gökova Bölgesinin güney kýyýsýnda yeralan, Gelibolu ve Söðüt yerleþmelerine Marmaris - Muðla yolundan ayrýlan bir yolla ulaþýlmaktadýr. Bu kesimde ayrýca orman yollarýndan da yararlanýlmaktadýr. Denizyolu : Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi kýyýlarýnýn hemen her noktasýna denizyolu ile daha kolay ulaþýlmaktadýr. Bölgenin iç kesimler lie baðlantýsý Bodrum ana limaný ve Gökova iskelesinden saðlanmaktadýr. Yarýca Gelibolu ve Söðüt limanlarýnda daha çok balýkçý teknelerinin kullandýðý küçük iskeleler vardýr. Havayolu : Havayolu ulaþýmý önceleri Ýzmir (Adnan Menderes) havaalanýndan yapýlmakta iken, Dalaman Havaalanýnýn 1982 yýlýnda hizmete girmesiyle günümüzde, bölgenin havayolu baðlantýsý bu havaalanýndan saðlanmaktadýr. Dalaman Havaalanýndan karayolu ile bölgenin güney ve doðu kesimlerine (Marmaris civarý) 2 saat, kuzey ve batý kesimlerine (Bodrum civarý) 3 saatte ulaþýlabilmektedir. Ayrýca Dalaman Havaalaný bugün dünyaya en çok turist gönderen Avrupa ülkeleri baþkentlerine ençok 3 saatlik uçuþ mesafesindedir.